ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในแต่ละท้องถิ่น

ศาสนาพราหมณ์เป็นศาสนาเก่าแก่ที่เข้ามามีอิทธิพลในดินแดนไทยตั้งแต่สมัยโบราณ ศาสนาพราหมณ์เป็นศาสนาที่เชื่อว่ามีเทพเจ้ามากมายอยู่เหนือธรรมชาติ เทพเจ้าเหล่านี้มีหน้าที่ควบคุมและดูแลทุกสิ่งทุกอย่างในโลก ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์จึงเกี่ยวข้องกับการบูชาเทพเจ้าเพื่อขอพรให้เกิดความเป็นสิริมงคลและประสบความสำเร็จในชีวิต

ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในแต่ละท้องถิ่นในประเทศไทยมีความแตกต่างกันไปตามปัจจัยหลายประการ เช่น ภูมิศาสตร์ วัฒนธรรม ประเพณี ฯลฯ ในที่นี้ จะกล่าวถึงความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในแต่ละท้องถิ่นโดยสังเขปดังนี้

ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคกลาง

ภาคกลางเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรไทยมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคกลางจึงมีความหลากหลายและซับซ้อน พิธีกรรมพราหมณ์ที่พบเห็นได้บ่อยในภาคกลาง ได้แก่

• พิธีบวงสรวง เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อแสดงความเคารพสักการะต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น เทพเจ้า เทวดา เจ้าที่ เจ้าทาง ฯลฯ พิธีบวงสรวงมักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสต่าง ๆ เช่น งานมงคล งานอวมงคล งานก่อสร้าง ฯลฯ
• พิธีครอบครู เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อสืบทอดวิชาความรู้ทางไสยศาสตร์จากครูบาอาจารย์ พิธีครอบครูมักจัดขึ้นให้กับบุคคลที่ประสงค์จะศึกษาวิชาไสยศาสตร์
• พิธีบายศรีสู่ขวัญ เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อมอบความเป็นสิริมงคลให้แก่บุคคลหรือสิ่งของ พิธีบายศรีสู่ขวัญมักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสต่าง ๆ เช่น งานมงคลสมรส งานขึ้นบ้านใหม่ ฯลฯ
• พิธีรดน้ำดำหัว เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อแสดงความเคารพและขอพรจากผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ พิธีรดน้ำดำหัวมักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสวันสงกรานต์

ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคเหนือ

ภาคเหนือเป็นดินแดนที่พระพุทธศาสนามีบทบาทสำคัญมากกว่าศาสนาพราหมณ์ ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคเหนือจึงผสมผสานกับความเชื่อทางพระพุทธศาสนา พิธีกรรมพราหมณ์ที่พบเห็นได้บ่อยในภาคเหนือ ได้แก่

• พิธีบูชาพระธาตุ เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อแสดงความเคารพสักการะต่อพระธาตุ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อกันว่าเป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พิธีบูชาพระธาตุมักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสต่าง ๆ เช่น วันวิสาขบูชา วันมาฆบูชา ฯลฯ
• พิธีกรรมเกี่ยวกับผี ภาคเหนือเป็นดินแดนที่มีความเชื่อเรื่องผีมาช้านาน พิธีกรรมเกี่ยวกับผีในภาคเหนือมักกระทำเพื่อขอความช่วยเหลือจากผีให้ดลบันดาลให้เกิดความเป็นสิริมงคลหรือป้องกันภัยอันตราย

ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นดินแดนที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจึงเกี่ยวข้องกับการบูชาเทพเจ้าแห่งธรรมชาติ เช่น พระแม่ธรณี พระแม่คงคา ฯลฯ พิธีกรรมพราหมณ์ที่พบเห็นได้บ่อยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่

• พิธีบูชาพระแม่ธรณี เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อแสดงความเคารพสักการะต่อพระแม่ธรณี เทพเจ้าแห่งผืนดิน พิธีบูชาพระแม่ธรณีมักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสต่าง ๆ เช่น งานมงคลสมรส งานขึ้นบ้านใหม่ ฯลฯ
• พิธีบูชาพระแม่คงคา เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อแสดงความเคารพสักการะต่อพระแม่คงคา เทพเจ้าแห่งแม่น้ำ พิธีบูชาพระแม่คงคามักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสต่าง ๆ เช่น งานมงคลสมรส งานทอดกฐิน ฯลฯ

ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคใต้

ภาคใต้เป็นดินแดนที่ติดต่อกับประเทศมาเลเซียและอินโดนีเซีย ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในภาคใต้จึงได้รับอิทธิพลจากความเชื่อและพิธีกรรมของศาสนาฮินดูในภูมิภาคดังกล่าว พิธีกรรมพราหมณ์ที่พบเห็นได้บ่อยในภาคใต้ ได้แก่

• พิธีบูชาพระพิฆเนศ เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อแสดงความเคารพสักการะต่อพระพิฆเนศ เทพเจ้าแห่งปัญญา พิธีบูชาพระพิฆเนศมักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสต่าง ๆ เช่น งานมงคลสมรส งานขึ้นบ้านใหม่ ฯลฯ
• พิธีบูชาพระนารายณ์ เป็นพิธีกรรมที่กระทำเพื่อแสดงความเคารพสักการะต่อพระนารายณ์ เทพเจ้าแห่งการปกป้องคุ้มครอง พิธีบูชาพระนารายณ์มักจัดขึ้นเนื่องในโอกาสต่าง ๆ เช่น งานมงคลสมรส งานขึ้นบ้านใหม่ ฯลฯ

ความเชื่อและพิธีกรรมพราหมณ์ในแต่ละท้องถิ่นในประเทศไทยเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตและความเชื่อของคนไทยในแต่ละท้องถิ่น