ความหมายและความสำคัญของการตั้งเสาเอก

การตั้งเสาเอกเป็นพิธีกรรมสำคัญอย่างหนึ่งในการปลูกสร้างบ้านเรือนไทย ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นการเริ่มต้นที่ดีและจะส่งผลให้บ้านเรือนมีความเจริญรุ่งเรือง มั่นคง อยู่เย็นเป็นสุข สืบไป

ความหมายของเสาเอก

เสาเอกเป็นเสาหลักที่ตั้งอยู่ตรงกลางของบ้าน ทำหน้าที่รับน้ำหนักของบ้านทั้งหลัง จึงเปรียบเสมือนจุดเริ่มต้นของบ้านเรือน เสาเอกมักทำจากไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้สัก ไม้แดง ไม้พยุง เป็นต้น และจะต้องมีความสูง แข็งแรง ตรง และไม่บิดงอ

ความสำคัญของการตั้งเสาเอก

การตั้งเสาเอกมีความสำคัญต่อบ้านเรือนไทยในหลายด้าน ดังนี้

ด้านความแข็งแรง เสาเอกเป็นเสาหลักที่รับน้ำหนักของบ้านทั้งหลัง หากเสาเอกแข็งแรง บ้านก็จะแข็งแรงตามไปด้วย
ด้านความมงคล การตั้งเสาเอกตามความเชื่อของคนไทยจะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน ทำให้บ้านอยู่เย็นเป็นสุข เจริญรุ่งเรือง
ด้านวัฒนธรรม การตั้งเสาเอกเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมายาวนาน เป็นการแสดงถึงความสำคัญของบ้านเรือนและครอบครัว

วัน เวลา และทิศในการตั้งเสาเอก

ตามความเชื่อของคนไทย การเลือกวัน เวลา และทิศในการตั้งเสาเอกมีความสำคัญมาก เพราะเชื่อว่าหากเลือกวัน เวลา และทิศที่เหมาะสมจะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน

วัน นิยมตั้งเสาเอกในวันอธิบดีหรือวันธงชัย ซึ่งเชื่อว่าเป็นวันที่พระจันทร์เป็นศรี หรือเป็นวันที่ดวงอาทิตย์เป็นศรี

เวลา นิยมตั้งเสาเอกในเวลาที่พระอาทิตย์ขึ้น หรือเวลา 9.09 น. ซึ่งเป็นเลขมงคล

ทิศ นิยมตั้งเสาเอกในทิศตะวันตกเฉียงใต้ เพราะเชื่อว่าเป็นทิศของพ่อตาแม่ยาย ซึ่งหมายถึงความมั่นคงและโชคลาภ

การเตรียมงานและลำดับพิธีตั้งเสาเอก

การเตรียมงานและลำดับพิธีตั้งเสาเอกมีดังนี้

การเตรียมงาน

เลือกวัน เวลา และทิศในการตั้งเสาเอก
เตรียมอุปกรณ์และเครื่องสังเวย เช่น เสาเอก ไม้มงคล 9 ชนิด ทองคำเปลว ผ้าสามสี หน่อกล้วย อ้อย น้ำมนต์ ดอกไม้ ธูปเทียน ขันธ์ 5 เป็นต้น
นิมนต์พระสงฆ์หรือพราหมณ์มาประกอบพิธี

ลำดับพิธี

พราหมณ์หรือพระสงฆ์ประกอบพิธีบวงสรวงบูชาเจ้าที่ เจ้าทาง เจ้าแม่ธรณี เพื่อความเป็นสิริมงคล
เจ้าของบ้านและแขกผู้มีเกียรติร่วมโปรยข้าวตอกดอกไม้
พราหมณ์หรือพระสงฆ์เจิมเสาเอก
เจ้าของบ้านนำเสาเอกมาวางลงในหลุมที่เตรียมไว้
พราหมณ์หรือพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์และประพรมน้ำมนต์ที่เสาเอก
เจ้าของบ้านและแขกผู้มีเกียรติร่วมผูกผ้าสามสี หน่อกล้วย อ้อย ไว้ที่เสาเอก
พราหมณ์หรือพระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา
เจ้าของบ้านและแขกผู้มีเกียรติร่วมรับประทานอาหารร่วมกัน

ความเชื่อและพิธีกรรมในการตั้งเสาเอก

ตามความเชื่อของคนไทย การตั้งเสาเอกมีพิธีกรรมที่สำคัญดังนี้

พิธีบวงสรวงบูชาเจ้าที่ เจ้าทาง เจ้าแม่ธรณี เป็นพิธีขอขมาและขออนุญาตเจ้าที่ เจ้าทาง เจ้าแม่ธรณี เพื่อให้บ้านเรือนตั้งอยู่อย่างมั่นคงและเป็นที่ยอมรับของสิ่งศักดิ์สิทธิ์
พิธีเจิมเสาเอก เป็นพิธีที่พราหมณ์หรือพระสงฆ์ใช้แป้งมงคลเจิมเสาเอก เพื่อเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน
พิธีวางเสาเอก เป็นพิธีที่เจ้าของบ้านนำเสาเอกมาวางลงในหลุมที่เตรียมไว้ เป็นสัญลักษณ์เริ่มต้นของการก่อสร้างบ้านเรือน
พิธีผูกผ้าสามสี หน่อกล้วย อ้อย เป็นพิธีที่เจ้าของบ้านและแขกผู้มีเกียรติร่วมผูกผ้าสามสี หน่อกล้วย อ้อย ไว้ที่เสาเอก เพื่อเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน

ข้อควรระวังในการตั้งเสาเอก

ในการตั้งเสาเอก ควรปฏิบัติตามข้อควรระวังดังนี้

เลือกวัน เวลา และทิศในการตั้งเสาเอกให้เหมาะสม
เตรียมอุปกรณ์และเครื่องสังเวยให้ครบถ้วน
ปฏิบัติตามลำดับพิธีการอย่างถูกต้อง
ระมัดระวังอันตรายที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างตั้งเสาเอก

การตั้งเสาเอกเป็นพิธีกรรมที่สำคัญในการปลูกสร้างบ้านเรือนไทย เป็นการแสดงถึงความสำคัญของบ้านเรือนและครอบครัว เชื่อว่าหากตั้งเสาเอกตามความเชื่อและพิธีกรรมที่ถูกต้อง จะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน ทำให้บ้านอยู่เย็นเป็นสุข เจริญรุ่งเรือง