การเตรียมงานและลำดับพิธีตั้งเสาเอก

การตั้งเสาเอกเป็นพิธีกรรมสำคัญที่ถือปฏิบัติกันมาอย่างยาวนานในวัฒนธรรมไทย เชื่อกันว่าการตั้งเสาเอกในวัน เวลา และทิศที่เหมาะสมจะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน ช่วยให้บ้านเรือนนั้นตั้งอยู่อย่างมั่นคงแข็งแรงและอยู่เย็นเป็นสุข เจ้าของบ้านจึงให้ความสำคัญกับพิธีกรรมนี้เป็นอย่างมาก โดยมักจัดขึ้นก่อนจะลงมือก่อสร้างบ้านจริง

การเตรียมงาน

การเตรียมงานสำหรับพิธีตั้งเสาเอกมีดังนี้

• เลือกวัน เวลา และทิศ สิ่งสำคัญที่สุดในการเตรียมงานตั้งเสาเอกคือการเลือกวัน เวลา และทิศที่เหมาะสมตามความเชื่อของคนไทย โดยวัน เวลา และทิศที่เหมาะสมในการตั้งเสาเอกนั้นมักยึดตามปฏิทินจันทรคติไทย ดังนี้
  • วัน นิยมเลือกวันอธิบดีหรือวันธงชัยของแต่ละเดือน
  • เวลา นิยมเลือกเวลา 9 โมงเช้า หรือ 3 โมงเย็น
  • ทิศ นิยมเลือกทิศตะวันตกเฉียงใต้
• จัดหาสิ่งของมงคล สิ่งของมงคลที่ใช้ในการประกอบพิธีตั้งเสาเอก ได้แก่
  • เสาเอก เสาเอกควรทำจากไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้สัก ไม้แดง ไม้เนื้อแข็งอื่นๆ หรือไม้คอนกรีตสำเร็จรูป
  • หน่อกล้วย อ้อย สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์
  • ผ้าสามสี สื่อถึงความเป็นสิริมงคล
  • แผ่นทอง นาก เงิน สื่อถึงความมั่งคั่ง
  • เหรียญเงิน สื่อถึงความร่ำรวย
  • ทองคำเปลว สื่อถึงความรุ่งเรือง
  • ข้าวตอกดอกไม้ สื่อถึงความบริสุทธิ์
  • น้ำมนต์ สื่อถึงความบริสุทธิ์
  • ธูป เทียน สื่อถึงพุทธคุณ
• เตรียมสถานที่ สถานที่ประกอบพิธีตั้งเสาเอกควรเป็นสถานที่สะอาดสะอ้าน สว่างไสว และปลอดโปร่ง
• เตรียมอาหารคาวหวาน อาหารคาวหวานที่นำมาถวายพระในงานตั้งเสาเอกควรเป็นอาหารไทยโบราณ เช่น แกงเผ็ด แกงเขียวหวาน ลาบ น้ำพริก ขนมจีน ขนมไทย เป็นต้น

ลำดับพิธี

ลำดับพิธีตั้งเสาเอกโดยทั่วไปมีดังนี้

1. ไหว้ครู เป็นการแสดงความเคารพและขอพรจากครูบาอาจารย์ที่สอนวิชาความรู้ต่างๆ
2. จุดธูปเทียนบูชาพระ เป็นการแสดงความเคารพและขอพรจากพระพุทธเจ้า
3. กล่าวคำอัญเชิญเทพยดา เป็นการอัญเชิญเทพยดามาปกปักรักษาบ้านเรือน
4. ตอกเสาเอก เป็นการฝังเสาเอกลงดิน
5. เจิมเสาเอก เป็นการเขียนยันต์และข้อความมงคลบนเสาเอก
6. ปิดแผ่นทอง นาก เงิน เป็นการปิดแผ่นทอง นาก เงิน บนเสาเอก
7. โปรยข้าวตอกดอกไม้ เป็นการโปรยข้าวตอกดอกไม้เพื่อความเป็นสิริมงคล
8. ถวายอาหารคาวหวานแด่พระ เป็นการถวายอาหารคาวหวานแด่พระเพื่อเป็นพุทธบูชา
9. กรวดน้ำ เป็นการกรวดน้ำอุทิศส่วนกุศลแด่เจ้ากรรมนายเวร
10. ลาพระ เป็นการลาพระออกจากพิธี

ข้อควรระวัง

มีข้อควรระวังในการตั้งเสาเอกดังนี้

• ควรเลือกวัน เวลา และทิศที่เหมาะสม การเลือกวัน เวลา และทิศที่เหมาะสมจะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน
• ควรจัดเตรียมสิ่งของมงคลให้ครบถ้วน สิ่งของมงคลที่ใช้ในการประกอบพิธีตั้งเสาเอกมีความหมายเป็นสิริมงคล ดังนั้นควรจัดเตรียมให้ครบถ้วน
• ควรทำพิธีโดยผู้มีความรู้และประสบการณ์ การทำพิธีตั้งเสาเอกควรทำโดยผู้มีความรู้และประสบการณ์ เพื่อให้พิธีเป็นไปอย่างราบรื่นและถูกต้องตามหลักความเชื่อ

ประโยชน์ของการตั้งเสาเอก

การตั้งเสาเอกมีประโยชน์ดังนี้

• เสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน เชื่อว่าหากตั้งเสาเอกในวัน เวลา และทิศที่เหมาะสมจะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน ช่วยให้บ้านเรือนนั้นตั้งอยู่อย่างมั่นคงแข็งแรงและอยู่เย็นเป็นสุข
• เป็นการเริ่มต้นที่ดี การตั้งเสาเอกถือเป็นการเริ่มต้นที่ดีสำหรับการสร้างบ้านเรือน เปรียบเสมือนการเริ่มต้นชีวิตใหม่
• เป็นการแสดงความเคารพต่อเทพยดา การตั้งเสาเอกเป็นการแสดงความเคารพและขอพรจากเทพยดามาปกปักรักษาบ้านเรือน

การตั้งเสาเอกเป็นพิธีกรรมสำคัญที่ควรให้ความสำคัญ เพราะเป็นพิธีกรรมที่เชื่อกันว่าจะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับบ้านเรือน ช่วยให้บ้านเรือนนั้นตั้งอยู่อย่างมั่นคงแข็งแรงและอยู่เย็นเป็นสุข